Een ijsbreker is een activiteit die raakt aan het ongewone en het onverwachte. Daardoor ontstaat in de groep energie en humor. Leraar en leerlingen maken samen plezier en komen op dreef. Een ijsbreker kan een vage connectie hebben met het onderwerp dat later besproken wordt, maar dit is niet nodig.
Een opwarmer dient wel altijd speels, actief en stimulerend voor de verbeelding te zijn. Vaak bewegen leerlingen zich vrij door de klas en krijgen ze zo energie. Traditionele patronen en routines worden vergeten. Doordat ze samen plezier hebben in gekke, fantasierijke ideeën of doordat leerlingen zich in allerlei bijzondere bochten moeten wringen om iets op te lossen, is het later makkelijker voor leerlingen om een ongewoon idee dat opkomt ook daadwerkelijk te uiten.
Je kan opwarmers ook in het midden van een sessie gebruiken, de activiteiten worden dan gaan ijsbreker maar "energizers" (energie-gevers) genoemd.
IJsbrekers en energie-gevers mogen niet ontbreken in een sessieplan. In de projecten van het Wetenschapsknooppunt Delft, hebben studenten Industrieel Ontwerpen en basisschoolleraren de volgende technieken gebruikt.
Gordiaanse knoop
Vraag alle kinderen om hun handen dicht bij elkaar te houden terwijl ze in een kring staan. Vraag ze daarna om een willekeurige hand te pakken zodat elke hand een andere hand vasthoudt. Als de kinderen een beetje uit elkaar gaan staan vormen hun handen en armen een behoorlijke warboel. De opdracht is om de knoop te ontwarren tot een nette circel. Daarbij mogen ze elkaars hand niet loslaten!
Spiegelen
Dit spel doe je in koppels. Elk kind staat tegenover een ander kind. De tweetallen bepalen wie het 'origineel' is en wie de 'spiegel'. Het 'origineel' maakt grappige gezichten en bewegingen die door de 'spiegel' op het zelfde moment gekopieerd dient te worden. Er wordt niet gesproken en muziek kan de feestvreugde verhogen. Een variant hierop werd in het theaterproject gebruikt. Een kind werd naar de gang gestuurd als 'onderzoeker' en moest daarna aangeven welk kind uit een groep van tien bewegende "robotkinderen" het origineel was.
Wie ben ik
Een post-it is op ieders voorhoofd geplakt met een bekende persoon of met een woord uit het project erop. Ja en nee vragen moeten leiden tot het antwoord.
Deze technieken komen uit het boek 'Creative Facilitation' van Marc Tassoul en zijn ook bruikbaar in een sessie door volwassenen, bijvoorbeeld in een teamvergadering over een probleem. Je kan ook eigen opwarmers verzinnen of er een boek bij pakken. In het boek van Marc Tassoul staan nog meer aanraders (hoofdstuk 3.3).
Wie heeft leuke tips voor energizers voor op de basisschool?
