15 maart 2011

Co-creatie: TU-studenten en basisschoolleraren ontwikkelen lesaanpak over creatief ontwerpen

Door Remke Klapwijk

In februari ging het middenbouwproject van het Wetenschapsknooppunt Delft van start. Basisschoolleraren en studenten ontwikkelen samen een lesprogramma voor kinderen van zeven tot tien jaar. Dat lesprogramma is gebaseerd op  technieken die  TU-studenten gebruiken om creatieve, technische oplossingen voor problemen  te bedenken.
 Het ontwikkelen van een didactiek voor techniek gericht op creativiteit, vinden wij broodnodig. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat basisscholen – zowel in Nederland als in het buitenland – de creativiteit van kinderen in technieklessen onvoldoende stimuleren terwijl de samenleving en arbeidsmarkt juist vraagt om creatieve probleemoplossers met verstand van techniek. Het Wetenschapsknooppunt Delft geeft met dit project een impuls aan het ontwikkelen van creatieve competenties in het techniekonderwijs.



Brainstormen

Welke aanpak?


“ Hoe pak je de samenwerking tussen basisschool en de TU Delft aan?“ was voor Eveline Holla en mij een belangrijke vraag. Wat brengt elke partij in aan kennis en deskundigheid? Welke bijdrage kan een universiteit leveren aan het basisonderwijs?
De stap naar creatief ontwerpen was snel gezet. De TU Delft heeft ontwerpgericht onderwijs immers hoog in het vaandel staan en vanuit de lerarenopleiding ervaring met ontwerpen in het voortgezet onderwijs. Studenten leren in hun opleiding om problemen op een creatieve manier op te lossen. Ze ontwikkelen nieuwe producten en processen via het projectonderwijs. Een bekend voorbeeld is de zonne-auto Nuna die jaar in jaar uit als kampioen eindigt. 
Een project dat ik zelf enorm waardeer is gericht op ontwikkelingslanden. In deze landen is het drinkwater vaak vervuild. Een Deens bedrijf had een life straw in de vorm van draagbaar buisje ontwikkeld om water te zuiveren. Mensen waren opeens niet ziek meer. Helaas konden jonge kinderen het buisje niet gebruiken, omdat ze niet sterk genoeg waren. Roelie Bottema, een studente, signaleerde dit probleem en ontwikkelde een knijpflesje waarmee jonge kinderen wel schoon water kunnen maken.  Ik ben enthousiast door de elegante eenvoud van het systeem en omdat een  belangrijk probleem wordt opgelost!
Ontwikkel de creatieve aanleg
Uitgangspunt is dat iedereen creatief is en dat het mogelijk is om die creatieve aanleg systematisch te ontwikkelen. Daarom zijn er op de TU Delft veel vakken en projecten waarin studenten hun creatief denkvermogen ontwikkelen, zie bijvoorbeeld ons eerdere interview met Marc Tassoul. Op basisscholen is veel behoefte aan een aanpak die eveneens gericht is op creativiteit. Leerkrachten willen niet dat alle kinderen in een techniekles hetzelfde maken en niet eens kunnen herkennen wat zij hebben gemaakt omdat alles zo eenvormig is. Vijf scholen en een buitenschoolse opvang uit de regio Delft/den Haag wilden daarom experimenteren met creativiteitstechnieken en meedoen aan het middenbouwproject: het Galjoen (den Hoorn), de Rembrandtschool (Delft), Eerste Westlandse Montessorischool (Monster), Eglantier (Delft) en de BSO Durfal in samenwerking met de Titusbrandsmaschool (Delft).

Deze scholen gaan samen met studenten industrieel ontwerpen en bouwkunde, lesprogramma’s voor de middenbouw ontwikkelen rond uiteenlopende thema’s zoals robothulpmiddelen op de maan, dinousaurussen en ….
En nu verder....
In de volgende blogs leest u hoe de leerkrachten ervaring opdoen met de creativiteitstechnieken van de TU Delft en samen met de studenten een lesprogramma ontwikkelen en uitvoeren.  Vanuit de vakgroep Science Education en Communication ga ik (Remke) twee van de scholen als onderzoeker volgen om na te gaan of en hoe de creativiteitstechnieken leiden tot creatief, divergent denken in de middenbouw.