Kan de werkwijze van TU-studenten en -medewerkers in ontwerp- en onderzoeksprojecten basisscholen en zelfs kleuters inspireren? Woensdag 17 november was de startbijeenkomst van het kleuterproject van het Wetenschapsknooppunt Delft. Zes basisscholen, tien leerkrachten, twee pabo-studenten en drie studenten van de TU Delft willen op vernieuwende wijze met kleuters ontwerpen en uitvinden.
Kleuters verdienen een eigen didactiek voor ontwerpen en onderzoeken. Zij beleven en verkennen de wereld heel anders dan kinderen vanaf een jaar of zeven. Ik zal nooit mijn bezoek aan een kleuterklas vergeten waar kinderen de groei van plantjes onderzochten. De juf vertelde dat zij degene was die plantjes teveel water gaf, zodat haar plantjes het veel slechter deden dan die van de kleuters. Ook mochten de kleuters – als ze op een gegeven moment merkten dat plantjes het bij de verwarming beter deden- allemaal hun bakje er vlak bij zetten. Voor mij een nieuw inzicht: want TU-studenten worden niet verdrietig van plantjes die langzaam groeien. Gaat het lukken? Met TU-studenten, die soms niet eens beseffen dat kleuters nog niet kunnen lezen, PABO-studenten en leraren een aanpak voor kleuters ontwikkelen met meerdere, uitgewerkte voorbeelden? We willen geen dik theoretisch handboek, maar we zijn ook niet uit op het ontwikkelen van kant en klare, direct toepasbare lessen. Alle scholen werken een thema uit en documenteren dit via foto’s, filmpjes en logboeken. Daaruit gaan we algemene lessen halen over het werken met kleuters.
Om leraren en studenten op een idee te brengen voor een innovatief project presenteerden Eveline en ik zes bestaande ontwerpactiviteiten voor kleuters die naar ons idee behoren tot de beste voorbeelden. In het Gentse project Verdraaid van de Artevelde Hogeschool hebben kleuters koffiegezet voor hun ouders. Een eerste probleem was het fijn krijgen van de koffiebonen. Ze ontdekten al snel: zonder gereedschap lukt het niet! Daarna mochten de kleuters de bonen te lijf gaan met instrumenten zoals hamers, linealen en een kleine zaag. De juf had een paar dagen ervoor al koffiemolens op de vensterbank gezet. Zou dit wel werken? Dit project sprak de aanwezigen erg aan:
In een tweede project van de Artevelde Hogeschool maakten kleuters een eigen bolderkar. Ze wilden dit graag omdat het handig is voor uitstapjes. De juf had samen met de klas een lijstje met kindereisen voor het ontwerp en daarnaast nog enkele ‘volwassen’ eisen opgesteld. De kinderen maakten paaseitjes van verschillende materialen en lieten die een vakantie buiten. Duidelijk was dat karton en ongelakt hout niet geschikt waren, en de kinderen besloten om gelakt hout te gebruiken. Een technische ouder tekende een bouwplan en heeft de kar in de klas gebouwd. Na afloop waren de kinderen niet helemaal tevreden: ze wilden een extra zitje en een doorzichtig dak om bomen te kunnen zien. Hoewel de omvang van dit project en het dure materiaal de aanwezigen minder aansprak, was men erg gecharmeerd van de volgende zaken:
Op deze manier kwamen ook de volgende projecten aan de orde:
De groep destilleerde succesfactoren uit deze projecten die we laten terugkomen in onze eigen projecten. Over twee projecten hebben we gebrainstormd.
Alle scholen gaan in januari 2011 een project uitvoeren. Met foto's, filmpjes en een logboek documenteren de leraren en studenten de ervaringen in de klas. We bespreken ze in februari met elkaar. Dan zullen ook twee Vlaamse onderzoekers van de Artevelde Hogeschool aanwezig zijn als inspirator en vraagbaak: Hilde van Houten en Kirsten DeVlieger. Kortom, blijf ons blog volgen...
Kleuters verdienen een eigen didactiek voor ontwerpen en onderzoeken. Zij beleven en verkennen de wereld heel anders dan kinderen vanaf een jaar of zeven. Ik zal nooit mijn bezoek aan een kleuterklas vergeten waar kinderen de groei van plantjes onderzochten. De juf vertelde dat zij degene was die plantjes teveel water gaf, zodat haar plantjes het veel slechter deden dan die van de kleuters. Ook mochten de kleuters – als ze op een gegeven moment merkten dat plantjes het bij de verwarming beter deden- allemaal hun bakje er vlak bij zetten. Voor mij een nieuw inzicht: want TU-studenten worden niet verdrietig van plantjes die langzaam groeien. Gaat het lukken? Met TU-studenten, die soms niet eens beseffen dat kleuters nog niet kunnen lezen, PABO-studenten en leraren een aanpak voor kleuters ontwikkelen met meerdere, uitgewerkte voorbeelden? We willen geen dik theoretisch handboek, maar we zijn ook niet uit op het ontwikkelen van kant en klare, direct toepasbare lessen. Alle scholen werken een thema uit en documenteren dit via foto’s, filmpjes en logboeken. Daaruit gaan we algemene lessen halen over het werken met kleuters.
Om leraren en studenten op een idee te brengen voor een innovatief project presenteerden Eveline en ik zes bestaande ontwerpactiviteiten voor kleuters die naar ons idee behoren tot de beste voorbeelden. In het Gentse project Verdraaid van de Artevelde Hogeschool hebben kleuters koffiegezet voor hun ouders. Een eerste probleem was het fijn krijgen van de koffiebonen. Ze ontdekten al snel: zonder gereedschap lukt het niet! Daarna mochten de kleuters de bonen te lijf gaan met instrumenten zoals hamers, linealen en een kleine zaag. De juf had een paar dagen ervoor al koffiemolens op de vensterbank gezet. Zou dit wel werken? Dit project sprak de aanwezigen erg aan:
- De klas bereikt een eindproduct
- De kinderen zien iets concreets, zoals een koffiemolen
In een tweede project van de Artevelde Hogeschool maakten kleuters een eigen bolderkar. Ze wilden dit graag omdat het handig is voor uitstapjes. De juf had samen met de klas een lijstje met kindereisen voor het ontwerp en daarnaast nog enkele ‘volwassen’ eisen opgesteld. De kinderen maakten paaseitjes van verschillende materialen en lieten die een vakantie buiten. Duidelijk was dat karton en ongelakt hout niet geschikt waren, en de kinderen besloten om gelakt hout te gebruiken. Een technische ouder tekende een bouwplan en heeft de kar in de klas gebouwd. Na afloop waren de kinderen niet helemaal tevreden: ze wilden een extra zitje en een doorzichtig dak om bomen te kunnen zien. Hoewel de omvang van dit project en het dure materiaal de aanwezigen minder aansprak, was men erg gecharmeerd van de volgende zaken:
- Een wens van kinderen vormt de start van het project
- Met inbreng van kinderen ontwerpeisen opstellen
- Onderzoek doen om ontwerpeisen en –keuzes te onderbouwen
Op deze manier kwamen ook de volgende projecten aan de orde:
- De schoenverkoper van de Vlaamse Leen de Bie
- De geluidenzoeker van de Driestar Educatief
- Hoe komt Twitter in zijn nest van de Haagse Hogeschool
- De Reggio Emilia benadering op basisschool de Kraal in Amsterdam
De groep destilleerde succesfactoren uit deze projecten die we laten terugkomen in onze eigen projecten. Over twee projecten hebben we gebrainstormd.
- Het boekenproject: basisschool de Triangel heeft een bezoek aan een bibliotheek met de kleuters gepland staan. Hoe koppel je ontwerpen en onderzoeken hieraan? Dit leverde heel veel ideeën op, rijp en groen. Kunnen we niet een demonstratie boeken verscheuren doen opperde een van de aanwezige meesters. Hoeveel bladzijden kun je doorscheuren? Lukt het ook om een heel telefoonboek door te scheuren. Of, zo vulde een TU-studente aan, heb je vloeibare stikstof nodig om het boek klein te krijgen? Een ander idee was zelf een verhaal tekenen en daar een pop-up boek van maken.
- Rakettenproject: de andere groep begon te denken vanuit een bestaand rakettenproject van de Oostpoort school. Elke keer werd gekeken of een succesfactor al opgenomen was in het project. Als dat niet het geval was, werd er gebrainstormd over hoe dat wel zou kunnen.
Alle scholen gaan in januari 2011 een project uitvoeren. Met foto's, filmpjes en een logboek documenteren de leraren en studenten de ervaringen in de klas. We bespreken ze in februari met elkaar. Dan zullen ook twee Vlaamse onderzoekers van de Artevelde Hogeschool aanwezig zijn als inspirator en vraagbaak: Hilde van Houten en Kirsten DeVlieger. Kortom, blijf ons blog volgen...
